“Zoetstof aspartaam is mogelijk meer kankerverwekkend dan verwacht”. Je hebt een soortgelijke spannende headline de afgelopen periode vast voorbij zien komen, in de krant, een tijdschrift of online. De Libelle, de NOS, Foodwatch en De Telegraaf, het staat vol met spannende titels rondom de kunstmatige zoetstof.
Wat is er gaande? Is aspartaam, de zoetstof die je bijvoorbeeld in Coca Cola vindt, iets waar we ons zorgen over moeten maken?
Wat is aspartaam?
Aspartaam is een zoetstof die ongeveer 200 keer zo zoet is als suiker en nauwelijks calorieën bevat. Het wordt voornamelijk gebruikt in light dranken en je zou denken dat het een krachtig wapen kan zijn tegen overgewicht. Toch vinden mensen aspartaam spannend. Wat voornamelijk lijkt te komen doordat het een kunstmatige stof is. Wat wil zeggen dat het uit de fabriek komt in plaats van uit de natuur komt.
Is natuurlijk dan beter?
Veel mensen gaan ervan uit dat als iets uit de natuur komt, het dan automatisch veiliger en/of beter is. Dit idee noem je ‘the naturalistic fallacy’ en is een denkfout. Neem bijvoorbeeld de vliegenzwam, een hartstikke natuurlijke paddenstoel maar ook hartstikke giftig. Je kan dus niet zomaar stellen dat natuurlijke stoffen per definitie veiliger zijnis. We zullen dathet per product/stof moeten bekijken.
De dosis maakt het vergif
Het gaat niet alleen om het bepalen of iets giftig is, maar ook om vanaf welke dosis een product schadelijk wordt. Eigenlijk gaat het niet alleen om het bepalen of iets giftig is, maar vanaf welke dosis een product schadelijk is. Neem bijvoorbeeld water. Als je te veel water drinkt loop je risico op watervergiftiging, maar dat is geen reden om te adviseren geen water meer te drinken. Maar waar ligt die grens? Om te onderzoeken wanneer een product of stof schadelijk is, worden doorgaans dierproeven gedaan. Er wordt dan gezocht naar de hoogste dagelijks inneembare dosis zonder negatieve gezondheidseffecten. Deze hoeveelheid noem je de NOAEL en wordt vaak uitgedrukt in mg of zelfs mcg per kilo lichaamsgewicht.
Omdat het zo kan zijn dat een stof schadelijker is voor mensen dan voor dieren delen we deze NOAEL door 10. Ook kan het zijn dat sommige mensen gevoeliger zijn voor bepaalde stoffen, denk aan oudere baby’s, zwangere vrouwen of mensen die ziek zijn. Hierom wordt het getal nog eens door 10 gedeeld waardoor we uitkomen op een veiligheidsmarge van 100. Dit uiteindelijke getal noem je de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI).
Hoe zit dat met aspartaam?
Als het gaat om de ADI van aspartaam, dan ligt die op 40 mg per kilo lichaamsgewicht. Voor frisdrank geldt dat het maximaal 600 mg per liter mag bevatten – dat kan dus ook minder zijn. Zo bevat Coca-Cola Light 529 mg per liter en Coca-Cola Zero 245 mg per liter. Uitgaande van het maximale (600) wil dit dus zeggen dat je als volwassenen van 70 kg dagelijks 4,7 liter light frisdrank kan drinken. Hypothetisch!
Maar hoe zit het dan met die krantenkoppen? Is er iets belangrijks veranderd?
Het WHO advies: potentieel kankerverwekkend
Op 14 juli classificeerde de World Health Organisation (WHO) aspartaam als ‘potentieel kankerverwekkend voor mensen’ (classificatie 2B). Een verandering die in eerste instantie heftiger klinkt dan het is. Onder deze classificatie vallen stoffen waarbij beperkt maar geen overtuigend bewijs is voor een associatie met kanker. Het bewijs is dan ‘beperkt’ omdat er problemen zijn met bijvoorbeeld de omvang of opzet van de studies of wanneer het in strijd is met het totaal aan bewijs. Eigenlijk is het een classificatie die stelt dat een stof veilig is voor consumptie maar dat het belangrijk is om meer en beter onderzoek te doen.
Zonder dat je je daarvan bewust bent is de kans groot dat je regelmatig producten binnenkrijgt uit deze classificatie of hoger. Zo vallen bijvoorbeeld augurken en Aloë Vera onder de 2B classificatie, rood vlees, (te) warme koffie/thee en gefrituurd eten onder classificatie 2A (waarschijnlijk kankerverwekkend) en je gezellige biertjes en/of wijntjes zelfs onder classificatie 1 (duidelijk kankerverwekkend).
Conclusie
Bij BOOSTClubs zijn we een groot voorstander van een grotendeels onbewerkt eetpatroon. Wanneer het gaat om drinken raden we je aan om zoveel mogelijk water te drinken in plaats van frisdrank. Maar mocht je frisdrank echt niet willen missen en helpt dit je om je nieuwe leefstijl vol te houden, dan is de light variant (aspartaam gezoet) nog steeds een veilig alternatief voor suikerhoudende drank. En een handige methode om je calorieinname te verlagen! En als afsluiter, misschien wel de belangrijkste tip van vandaag: neem krantenkoppen (over voeding) met een korreltje zout en check altijd de bron.
Bronnen
- Wetenschappers doen schokkende ontdekking over aspartaam: zoetstof blijkt zeer kankerverwekken – Libelle
- Adviezen aspartaam ongewijzigd, wel ‘beperkt bewijs’ voor link met kanker – NOS
- WHO: “Aspartaam is mogelijk kankerverwekkend” – Foodwatch
- Onderzoekers WHO: ’Zoetstof aspartaam mogelijk kankerverwekkend’ – De Telegraaf
